Hạ huyết áp tư thế đứng là gì?
Khi một người đứng lên từ ngồi hoặc nằm xuống, cơ thể phải làm việc để thích nghi với sự thay đổi ở vị trí. Nó đặc biệt quan trọng cho cơ thể để đẩy máu lên trên và cung cấp oxy cho não. Nếu cơ thể không để làm điều này đầy đủ, huyết áp giảm, và một người có thể cảm thấy chóng mặt hoặc thậm chí ngất xỉu. Hạ huyết áp tư thế là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả sự giảm huyết áp khi một người thay đổi tư thế đột ngột gây ra các triệu chứng bệnh.
Nguồn cung cấp máu đầy đủ đến các cơ quan của cơ thể phụ thuộc vào ba yếu tố:
- Một trái tim đủ mạnh để bơm máu
- Áp lực lên thành động mạch hoặc tĩnh mạch (huyết áp)
- Đủ máu và chất lỏng bên trong các mạch máu.
Khi thay đổi vị trí cơ thể, một loạt các hành động xảy ra liên quan đến tất cả các bộ phận của hệ thống tim mạch cũng như hệ thống thần kinh thực vật giúp điều chỉnh chức năng của chúng.
Nguyên nhân gây hạ huyết áp tư thế?
Hạ huyết áp tư thế có nhiều nguyên nhân khác nhau. Cụ thể do:
1. Mất chất lỏng bên trong các mạch máu là lý do phổ biến nhất gây ra các triệu chứng của hạ huyết áp tư thế đứng. Các chất lỏng có thể là nước hoặc máu tùy thuộc vào nguyên nhân.
- Mất nước xảy ra khi lượng chất lỏng không thể phù hợp với số lượng chất lỏng bị mất của cơ thể. Ói mửa, tiêu chảy, sốt cao,…là những lý do khiến bệnh nhân mất đi một số lượng chất lỏng đáng kể. Thuốc lợi tiểu hoặc thuốc nước được sử dụng để kiểm soát huyết áp cao cũng là một nguyên nhân của giảm một lượng chất lỏng trong cơ thể.
- Mất máu và các nguyên nhân khác của bệnh thiếu máu làm giảm số lượng tế bào mang oxy trong máu, và điều này có thể dẫn đến các triệu chứng của hạ huyết áp tư thế đứng. Chảy máu có thể phát sinh từ một sự kiện lớn hoặc có thể xảy ra từ từ trong một khoảng thời gian. Với chảy máu chậm, cơ thể có thể có thể bù đắp, thay thế số lượng hao hụt của các tế bào máu với nước. Tuy nhiên, sau một thời gian mất khả năng vận chuyển oxy của máu sẽ gây ra các triệu chứng như lâng lâng, có thể có khó thở hoặc đau ngực.
2. Các loại thuốc có ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh thực vật cũng có thể gây hạ huyết áp tư thế đứng:
- Thuốc chặn beta như metoprolol (Inderal) chặn các thụ thể beta-adrenergic trong cơ thể, làm giãn nở các mạch máu. Sildenafil(Viagra), vardenafil (Levitra), tadalafil (Cialis) làm giãn các mạch máu, các thuốc này có thể gây hạ huyết áp tư thế đứng. Hoặc khi phối hợp với các nhóm thuốc nitrat, thuốc được sử dụng để điều trị đau thắt ngực [ví dụ, nitroglycerin (Nitrostat, Nitroquick, Nitrolingual, Nitro-Dur, Minitran, Nitro thầu và những người khác), isosorbide mononitrate (Imdur, Ismo, Monoket)] , rượu, hay thuốc giảm đau có chất gây mê.
- Các thuốc khác được sử dụng để kiểm soát huyết áp cao có thể là một nguyên nhân tiềm tàng gây hạ huyết áp tư thế.
- Hạ huyết áp tư thế là một tác dụng phụ của nhiều thuốc hướng thần, bao gồm thuốc chống trầm cảm ba vòng, amitriptyline (Endep, Elavil), nortriptyline(Pamelor, Aventyl), phenothiazin (Thorazine, Mellaril, Compazine), và thuốc ức chế MAO (Nardil, Parnate).
3. Một số bệnh mạn tính cũng là nguyên nhân dẫn đến tụt huyết áp tư thế:
- Bệnh nhân bị bệnh tiểu đường nếu có biến chứng thần kinh ngoại biên thì có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh của hệ thống thần kinh thực vật, và có thể gây triệu chứng hạ huyết áp tư thế đứng.
- Một số người hạ huyết áp tư thế đứng sau khi một bữa ăn nặng. Trong trường hợp này, do sau khi ăn, các mạch máu đến dạ dày và ruột sẽ giãn nở để giúp tiêu hóa, để lại ít máu lên não đến não.
- Có rất nhiều lý do bệnh tim có thể gây hạ huyết áp tư thế đứng. Rối loạn nhịp tim như nhịp tim quá chậm hoặc quá nhanh có thể gây ra những thay đổi huyết áp. Tất cả các bệnh nhân bị rối loạn van tim, suy tim và nhồi máu cơ tim có thể bị hạ huyết áp tư thế đứng.
- Các rối loạn của hệ thần kinh cũng có thể gây hạ huyết áp tư thế đứng. Ví dụ như Parkinson, và hội chứng Shy-Drager (hoặc nhiều hệ thống teo cơ). Tư thế hội chứng nhịp tim nhanh có cảm giác chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, và nhịp tim cao (lớn hơn 120 nhịp đập mỗi phút) bắt đầu trong vòng 10 phút của một heads-up.
Các yếu tố nguy cơ hạ huyết áp tư thế đứng là gì?
- Hạ huyết áp tư thế thường xảy ra ở người già, xơ vữa động mạch phát triển khi chúng ta già làm cho các mạch máu khó thích ứng với những thay đổi đột ngột của cơ thể.
- Mang thai dễ gặp phải hạ huyết áp tư thế đứng. Khi mang thai, khối lượng của hệ thống tuần hoàn được mở rộng và huyết áp có xu hướng giảm. Điều này có thể dẫn đến choáng váng khi đứng một cách nhanh chóng. Huyết áp trở lại bình thường sau khi sinh.
- Đổ mồ hôi quá nhiều do hoạt động thể chất và tiếp xúc với nhiệt là những yếu tố nguy cơ và nguyên nhân của sự mất nước và các triệu chứng hạ huyết áp tư thế đứng.
- Uống rượu và lạm dụng các chất kích thích cũng là yếu tố nguy cơ phát triển các triệu chứng của hạ huyết áp tư thế đứng.
Các triệu chứng của hạ huyết áp tư thế đứng là gì?
Khi não không được cung cấp đủ máu, sẽ dẫn đến mất hoạt động chức năng của vị trí cơ thể mà nó điều khiển.
Các triệu chứng bao gồm:
- Choáng váng
- Nhầm lẫn
- Buồn nôn
- Ngất xỉu
- Có thể xuất hiện nhìn mờ.
Triệu chứng giảm dần khi nằm hoặc ngồi xuống nghỉ ngơi.
Khi nào tôi nên gọi cho bác sĩ?
Cảm giác mờ hoặc đầu óc choáng váng là không bình thường và xuát hiện thường xuyên, bệnh nhân cần được theo dõi và điều trị
Nếu một người đi ra ngoài và bất tỉnh, ngay cả khi xuất hiện trong một thời gian ngắn, cần được đưa đi cấp cứu kịp thời.
Hạ huyết áp tư thế được chẩn đoán như thế nào?
- Chìa khóa để chẩn đoán là tiền sử bệnh và khám thực thể. Kiểm tra huyết áp tại 2 tư thế nằm và tư thế đứng, xem xét sự chênh lệch huyết áp với hai vị trí và tại 2 thời điểm khác nhau trong ngày.
- Theo American Academy of Neurology, chẩn đoán chính thức hạ huyết áp tư thế là khi huyết áp tâm thu giảm 20mmHg hoặc huyết áp tâm trương giảm 10mm trong vòng ba phút đứng. Ngoài ra có thể kèm theo nhịp tim tăng đặc biệt nếu là nguyên nhân mất nước hoặc chảy máu (nếu bệnh nhân được dùng thuốc chẹn beta, nhịp tim có thể không tăng).
- Xét nghiệm máu có thể làm để tìm nguyên nhân cơ bản. Kiểm tra số lượng hồng cầu, điện giải (nồng độ natri, kali), và có thể kiểm tra chức năng thận kèm theo.
- Nếu bệnh nhân có liên quan đến vấn đề về tim, điện tâm đồ (EKG) có thể được thực hiện để đánh giá dẫn điện và nhịp tim. Một siêu âm tim hoặc siêu âm tim có thể được thực hiện để đánh giá chức năng các van tim và đánh giá chức năng của cơ tim. Chụp và kiểm tra động mạch vành nếu có dấu hiệu xơ vữa động mạch.
Phương pháp phòng ngừa và điều trị hạ huyết áp tư thế đứng?
- Việc điều trị hạ huyết áp tư thế phụ thuộc vào chẩn đoán cơ bản. Nếu nguyên nhân là mất nước, sau đó chất lỏng thay thế sẽ giải quyết các triệu chứng. Nếu đó là do thuốc, sau đó điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi trong các loại thuốc.
- Bệnh nhân có thể tăng muối trong khẩu phần ăn và uống nhiều nước. Caffeine và các loại thuốc kháng viêm không steroid ví dụ, ibuprofen cũng có thể được chỉ định.
Một số bệnh nhân có thể được chỉ định fludrocortisone (Florinef) để tăng khối lượng chất lỏng trong các mạch máu. Thuốc này không có tác dụng phụ đáng kể, nó bao gồm magiê làm giảm và nồng độ kali trong nhức đầu, máu, sưng.
- Luyện tập đều đặn, phù hợp với sức khỏe và độ tuổi.
- Ăn đủ các bữa, đặc biệt bữa sáng rất quan trọng. Các chuyên gia khuyên bạn nên ăn sáng với những thực phẩm tốt cho tim mạch và các loại nước hoa quả ép (nên thêm một chút muối) sẽ giúp máu lưu thông dễ dàng hơn.
- Nên hỏi ý kiến bác sĩ để bổ sung thêm một số loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.
- Ngoài ra sữa, mật ong, nước chanh pha đường và muối cũng đem lại những tác dụng đáng kể.
Bên cạnh đó cà phê và trà đặc cũng có những đóng góp rất tích cực đối với chứng huyết áp thấp. Tuy nhiên, không nên quá lạm dụng, sẽ gây ra những ảnh hưởng xấu.
- Uống đủ lượng nước. Việc uống nước rất quan trọng, bởi lẽ nếu cơ thể bị thiếu nước sẽ dễ xảy ra tình trạng bị khử nước. Điều này càng đặc biệt quan trọng hơn trong khi bạn đang luyện tập hoặc hoạt động, làm việc dưới điều kiện thời tiết nắng nóng. Hơn thế nữa, nếu bạn bị tiêu chảy hay buồn nôn, bạn cần chắc chắn đảm bảo đủ lượng nước cho cơ thể.
- Tránh tắm nước quá nóng, bởi điều này sẽ khiến cho nhiệt độ trong cơ thể tăng cao.
- Sau khi ngồi lâu bạn nên đứng lên từ từ và cẩn thận để tránh bị hoa mắt và chóng mặt.
- Ngủ đủ giấc là yếu tố cần thiết để giúp bạn duy trì huyết áp ở mức ổn định.
- Ăn thành nhiều bữa nhỏ. Thay vì việc chỉ ăn 3 bữa chính như thông thường, bạn nên chia thành nhiều bữa nhỏ. Trong chế độ ăn uống thường ngày bạn cần bổ sung thêm các loại thực phẩm có chứa các thành phần như protein, vitamin C và tất cả các loại vitamin thuộc nhóm B rất có lợi trong việc phòng tránh và điều trị chứng huyết áp thấp.
- Tránh xa các loại đồ uống có cồn.
- Không đứng quá lâu.
- Nếu bạn bắt đầu dùng một loại thuốc mới như thuốc trợ tim, thuốc chống suy nhược... bạn cần đọc kỹ nhãn mác và hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc, bởi lẽ một số loại thuốc chính là "thủ phạm" gây nên chứng huyết áp thấp.
- Dùng nước ép củ cải đường tươi là một trong những bài thuốc trị chứng huyết áp thấp hiệu quả nhất. Bệnh nhân mắc chứng huyết áp thấp nên uống một cốc nước ép củ cải đường chia thành 2 lần mỗi ngày.
- Ngâm 7 quả hạnh trong nước qua đêm. Sau đó bóc vỏ chúng và nghiền nát chúng thành một dạng bột. Sau đó cho quả hạnh vào trong sữa ấm và dùng dung dịch này để uống.
Theo http://www.medicinenet.com
Tư vấn Zalo
Tư vấn hotline